تفاوت میان کنترل کیفیت و تضمین کیفیت همواره یکی از سوالات رایج در میان افراد بوده است. در این متن، این تفاوت‌ها به همراه واژگان مربوطه توضیح داده شده‌اند.
در برخی از سازمان‌ها، علاوه بر واحد کنترل کیفیت، واحدی مستقل برای تضمین کیفیت وجود دارد، در حالی که در برخی دیگر، واحد کنترل کیفیت مسئولیت هر دو فعالیت را بر عهده دارد.
تضمین کیفیت و کنترل کیفیت دو اصطلاح هستند که معمولاً به صورت متقابل استفاده می‌شوند. اگرچه این دو اصطلاح شباهت‌هایی دارند، اما تفاوت‌های مشخصی بین آن‌ها وجود دارد. این متن به بررسی و تشریح تفاوت‌های بین کنترل کیفیت و تضمین کیفیت، تعریف و مثال‌هایی از آن‌ها می‌پردازد.
تفاوت‌های کنترل کیفیت و تضمین کیفیت
تضمین کیفیت و کنترل کیفیت دو جنبه از مدیریت کیفیت هستند. در حالی که برخی فعالیت‌ها در این دو حوزه به هم مرتبط هستند، اما تعاریف متفاوتی دارند. به طور کلی، فعالیت‌ها و مسئولیت‌های تضمین کیفیت تقریباً تمامی جنبه‌های سیستم کیفیت را پوشش می‌دهند و کنترل کیفیت به عنوان زیرمجموعه‌ای از فعالیت‌های تضمین کیفیت تلقی می‌شود. در زیر تعاریف مربوط به ISO 9000 از سیستم‌های مدیریت کیفیت ISO 9000:2015 ارائه شده است.
اصول و واژگان
تضمین کیفیت (Quality Assurance): تضمین کیفیت به عنوان بخشی از مدیریت کیفیت تعریف می‌شود که بر ایجاد اطمینان از برآورده شدن الزامات کیفیت تمرکز دارد. این اطمینان می‌تواند هم برای مدیریت داخلی و هم برای مشتریان، سازمان‌های دولتی، قانون‌گذاران و اشخاص ثالث باشد. تعریف دیگری از آن این است که تمام فعالیت‌های نظام‌مند و برنامه‌ریزی شده در سیستم کیفیت، می‌تواند اطمینان از برآورده شدن الزامات کیفیت برای محصولات و خدمات را نشان دهد.
کنترل کیفیت (Quality Control): کنترل کیفیت به عنوان بخشی از مدیریت کیفیت تعریف می‌شود که بر برآورده شدن الزامات کیفیت تمرکز دارد. در حالی که تضمین کیفیت به نحوه انجام فرآیندها یا تولید محصولات مربوط می‌شود، کنترل کیفیت بیشتر به جنبه بازرسی مدیریت کیفیت مربوط است. تعریف جایگزین آن به صورت فعالیت‌ها و تکنیک‌های عملیاتی مؤثر است که برای برآورده کردن الزامات کیفیت استفاده می‌شوند.
تفاوت‌های اساسی QC/QA
| کنترل کیفیت | تضمین کیفیت |
| تمرکز بر محصول | تمرکز بر فرآیند |
| واکنشی | پیش‌فعالانه/کنشگرایانه |
| پیشرفت در فعالیت‌های اصلی مانند تولید و فروش | پشتیبانی از سازمان در تحقق اهداف |
| یافتن عیوب | جلوگیری از بروز عیوب |
| آزمایش کردن | ممیزی‌های کیفیت |
مستندسازی یکی از مهارت‌های کلیدی در زمینه کنترل کیفیت و تضمین کیفیت است. با دانلود فیلم مستندسازی سیستم مدیریت، می‌توانید با انواع مستندات و نحوه تدوین و الزامات مستندسازی در هر سازمانی آشنا شوید.
دیدگاه صنعتی در تضمین کیفیت و کنترل کیفیت
برای برخی از سازمان‌های خدماتی، مفهوم کنترل کیفیت ممکن است ملموس نباشد، زیرا محصولی قابل مشاهده برای بازرسی وجود ندارد. عملکرد تضمین کیفیت در یک سازمان خدماتی ممکن است شامل کنترل کیفیت خدمات نباشد، اما ممکن است شامل کنترل کیفیت تمام محصولات مرتبط با ارائه خدمات باشد.
یک خدمت ممکن است شامل محصولات مستند شده (مانند گزارش، قرارداد یا طرح) یا محصولات ملموس (مانند ماشین اجاره‌ای) باشد. برای اطمینان از برآورده شدن الزامات خدمات مشتری، کنترل کیفیت محصولات در یک سازمان خدماتی ضروری است.
تضمین کیفیت، کنترل کیفیت و بازرسی
بازرسی فرآیند اندازه‌گیری، بررسی و آزمون برای ارزیابی یک یا چند ویژگی از یک محصول یا خدمت و مقایسه آن‌ها با الزامات مشخص به منظور تعیین انطباق است. برای اطمینان از اینکه محصول نهایی خط تولید یا خدمات ارائه شده صحیح و مطابق مشخصات است، محصولات، فرآیندها و نتایج مختلف می‌توانند مورد بازرسی قرار گیرند.
تضمین کیفیت و ممیزی کارکردها
ممیزی بخشی از عملکرد تضمین کیفیت است. اطمینان از کیفیت بسیار مهم است زیرا برای مقایسه شرایط واقعی با الزامات و گزارش نتایج به مدیریت استفاده می‌شود. در ممیزی کیفیت، چارلز میل نوشت که ممیزی و بازرسی قابل تعویض نیستند: “ممیز ممکن است از ابزارهای بازرسی به عنوان ابزار ارزیابی استفاده کند، اما ممیزی نباید در اجرای هرگونه فعالیت تصدیق که منجر به پذیرش یا رد واقعی یک محصول یا خدمات می‌شود، درگیر شود.”
سیستم‌های مدیریت رسمی برای هدایت و کنترل سازمان‌ها تکامل یافته‌اند. سیستم‌های مدیریت کیفیت مانند سیستم مدیریت محیط زیست و دیگر سیستم‌های مدیریتی وجود دارند که هرکدام از این سیستم‌ها مورد ممیزی قرار می‌گیرند.
به منظور روشن شدن تفاوت بین کنترل کیفیت و تضمین کیفیت، می‌توانید به مطالعه نمونه شرح وظایف مدیر تضمین کیفیت و وظایف مدیر کنترل کیفیت بپردازید.
تاریخچه تضمین کیفیت و کنترل کیفیت
کیفیت به عنوان سازگاری برای استفاده، انطباق با الزامات و پیروی از برتری تعریف شده است. مفهوم کیفیت از زمان‌های اولیه وجود داشته و مطالعه و تعریف آن فقط در قرن گذشته به طور برجسته‌ای مطرح شده است.
دهه 1920: پس از انقلاب صنعتی و افزایش حجم تولید، کنترل و تعریف بهتر کیفیت محصولات اهمیت پیدا کرد. در ابتدا، هدف از کیفیت اطمینان از رعایت الزامات مهندسی در محصول نهایی بود. با پیچیده‌تر شدن فرآیندهای تولید، کیفیت به عنوان ابزاری برای تولید محصولات با کیفیت تبدیل شد.
دهه 1950: حرفه کیفیت شامل تضمین کیفیت و ممیزی کارکردها گسترش یافته و محرک‌های مستقل تصدیق کیفیت، عمدتاً در صنایعی بودند که سلامت عمومی و ایمنی در آن‌ها اهمیت داشت.
https://www.linkedin.com/newsletters/%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-7252222002176901121/
